แนวทางการพัฒนาและสร้างเสริมการเห็นคุณค่าในตนเอง
การเห็นคุณค่าในตนเองเป็นสิ่งที่สามารถเรียนรู้ได้ สามารถเปลี่ยนแปลงได้
และพัฒนาให้เกิดขึ้นได้จากประสบการณ์ที่บุคคลได้รับ
มีนักวิชาการได้เสนอแนวทางในการพัฒนาการเห็นคุณค่าในตนเอง ไว้ดังนี้
Brooks (1992, pp. 544-548) ได้เสนอแนวทางในการพัฒนาการเห็นคุณค่าในตนเองของเด็ก ดังต่อไปนี้
1. พัฒนาความรับผิดชอบและการให้ความช่วยเหลือต่อส่วนรวม
2. เปิดโอกาสให้คิดทางเลือกและการตัดสินใจแก้ปัญหา
3. เสริมสร้างวินัยในตนเองโดยการสร้างแนวปฏิบัติและคำนึงถึงผลที่จะเกิดตามมา
4. ให้การสนับสนุน สร้างกำลังใจ และให้ข้อมูลย้อนกลับด้านบวก
5. ช่วยให้เด็กยอมรับในความล้มเหลว หรือความผิดพลาดของตนเอง
สุพัตรา ทาวงศ์ (2007) กล่าวถึงการพัฒนาคุณค่าในตนเอง ดังต่อไปนี้
1. การยอมรับความรู้สึกของบุคคลตามความเป็นจริง
จะช่วยให้เขาสามารถถ่ายทอดความรู้สึกออกมา
โดยเฉพาะการยอมรับความรู้สึกทางลบ ความรู้สึกกลัว
ความรู้สึกขัดแย้งและความรู้สึกปฏิเสธของบุคคล
เป็นสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อการแสดงความรู้สึกของบุคคลในขณะนั้น
2. การยอมรับความแตกต่างระหว่างบุคคลในการเผชิญกับปัญหา
และวิธีการแก้ปัญหาที่แตกต่างกัน
ควรทำความเข้าใจในวิธีการแก้ปัญหาและให้โอกาสแต่ละบุคคลในการแสดงความสามารถ
ในการแก้ปัญหา เนื่องจากบุคคลมีความคิดที่เหมาะสมเฉพาะวัยของเขา
และมีความรับผิดชอบต่อปัญหาที่เขาต้องเผชิญอยู่แล้ว นอกจากนี้
การให้โอกาสเขาได้ฝึกเลือกวิธีการแก้ปัญหาเองนั้น จะทำให้บุคคลค้นพบว่า
ยังมีวิธีการที่เหมาะสมอีกหลายอย่างที่เขาอาจจะเลือกใช้
3.
ควรหลีกเลี่ยงการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับบุคคลอย่างกะทันหัน
ซึ่งจะทำให้บุคคลเกิดความรู้สึกไม่มั่นใจ ดังนั้น
เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น ควรแจ้งให้ทราบล่วงหน้าอย่างชัดเจนในทันที
และถ้าเป็นไปได้ ไม่ควรให้มีการเปลี่ยนแปลงอย่างกะทันหันเกิดขึ้น
4. การมีตัวแบบที่ดีและมีประสิทธิภาพในการเผชิญ
เนื่องจากตัวแบบมีอิทธิพลต่อความรู้สึกมั่นคงของบุคคล
ตัวแบบจึงควรมีความเชื่อมั่น
และให้การสนับสนุนบุคคลสามารถใช้ศักยภาพที่มีอยู่ในการเผชิญปัญหาอย่างมั่น
ใจ
และให้กำลังใจว่าเขาสามารถที่จะประสบความสำเร็จได้ในการเผชิญปัญหาด้วยตัว
เอง
5. ช่วยให้บุคคลพัฒนาวิธีการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์
โดยให้เขาได้ระบายความขุ่นมัว ซึ่งจะเป็นโอกาสให้เขาได้ค่อย ๆ
เข้าใจความยุ่งยากในตนเอง ช่วยลดระดับความเครียด จากนั้นบุคคลจะค่อย ๆ
ใส่ใจกับความรู้สึกที่เกิดขึ้นกับตนเอง
6. ให้ความสำคัญกับการนับถือตนเองของบุคคลนั้น เพื่อเพิ่มความเข้มแข็งในการที่จะแก้ปัญหา
7. สนับสนุนให้ผู้ใกล้ชิดมีความรู้ความเข้าใจในตัวบุคคลนั้น
และให้ความร่วมมือในการเสริมสร้างความเข้มแข็งในการที่จะแก้ปัญหา
สรุปได้ว่า
การพัฒนาการเห็นคุณค่าในตนเองสามารถส่งเสริมได้ด้วยวิธีการต่าง ๆ เช่น
การให้การยอมรับในตนเองให้สอดคล้องกับความจริงของตน
การสร้างความมั่นใจในตนเอง การสร้างความรับผิดชอบและความสำเร็จให้เกิดขึ้น
และบันทึกความสำเร็จที่ได้รับ ซึ่งในการวิจัยในครั้งนี้
ผู้วิจัยได้นำหลักการการเห็นคุณค่าในตนเองในการสร้างกิจกรรมการเรียนรู้
เพื่อสร้างให้เกิดความรู้สึกรักและภาคภูมิในสิ่งที่ทำและผลของการกระทำของตน
เอง
เอกสิทธิ์ สนามทอง. ว่าที่ร้อยตรี. (2552). การพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรมเพื่อพัฒนาฉันทะทางการเรียนของนักศึกษาสถาบันอุดม ศึกษาเอกชนในเขตกรุงเทพมหานคร. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยรามคำแหง
สุพัตรา ทาวงศ์. (2007). การพัฒนาคุณค่าในตนเอง. ค้นเมื่อ 26 พฤษภาคม 2552, จาก http://dllibrary.spu.ac.th:8080/dspace/
Brooks, R. B. (1992). Self-esteem during the school years: Its normal development and hazardous decline. Pediatric Clinics of North America, 39, 537-550
สืบค้นเมื่อ วันที่ 9 สิงหาคม 2554
ที่มา http://www.idis.ru.ac.th